Docent Beeldende Kunst & Vormgeving

Op het eerste gezicht lijkt jouw oeuvre en het onderwerp van de finals dicht bij elkaar te liggen. Voel jij met je eigen beeldend werk een verbintenis aan het thema ‘once in a blue moon’? 

Absoluut. Ik kende de uitdrukking eerst nog niet, maar toen de titel me werd uitgelegd vond ik het prachtig. ’once in a blue moon’ is een fenomeen dat heel zelden voor komt. Het is eigenlijk net als afstuderen: een uniek moment. Het is de eerste keer dat er op deze manier wordt uitgepakt. De afstudeerders hebben behoorlijk aan crowdfunding gedaan, er is volgens mij nog nooit zoveel geld opgehaald.

Hoe is jouw werk betrokken geraakt bij dit initiatief ?

De vierdejaars hebben mij gevraagd om voor hun crowdfunding een zeefdruk te maken. Dat ligt me goed, ik hou van grafiek. Ook van die ‘ouderwetse’ grafiek zoals litho, ets, zeefdruk, prachtig die kleuren. Als je zoiets uit de printer haalt is het vaak zo doods en zijn alle drukken hetzelfde. Maar met een zeefdruk zie je allerlei lagen op elkaar liggen. Ik heb het liefst dat je die kleurgangen ook nog 3, 4 of 5 keer verandert, dat zwart op een gegeven moment ook blauw wordt en geel een keer rood. Experimenteren, dat vind ik het leukste aan het drukproces. Als ik tien keer de zelfde zeefdruk heb gedrukt, ben ik er eigenlijk wel klaar mee en denk ik, ‘o god, we moeten er nog 90’. Op zulke momenten vind ik het leuker dingen te veranderen, zoals de kleur, het weglaten van een drukgang of je drukt er een verkeerd om. Maar dat heb ik bij deze zeefdruk gelaten. Het zijn wel allemaal broertje en zusje van elkaar maar er zitten wel verschillen in, het is dus geen incestueuze familie geworden.

Is zo’n opdracht nou juist beperkend of niet ?

Vroeger vond ik opdrachten vervelend omdat ik me te veel zorgen maakte om wat de klant wilde, nu trek ik me minder aan van de vraag. Maar als studenten me vragen om een prent te maken, dan denk ik wel even na dat ik niet een te moeilijke prent maak die niemand mooi vindt. Verder laat ik me nergens door beperken. Dus ik ben achter de computer gestapt en dacht ‘o weet je wat, we doen het universum’. 

Het universum?

Ja, het universum! Je kunt met figuratie, maar ook met abstractie werken. Dat is de vrijheid die je hebt zodra je met het universum aan de slag gaat. Want wat NASA doet, die foto’s die zij ‘maken’, reken er maar niet op dat het er in het heelal ook zo uit ziet. Dat wordt allemaal geïnterpreteerd door grafici. Het is niet meer dan een speculatie zou je kunnen zeggen. Zij ontlenen namelijk ontzettend veel informatie aan dingen die voor ons helaas niet visueel zijn. Zoals röntgenstraling, dingen die wij helemaal niet kunnen zien.

Mooi eigenlijk dat zoiets op een bepaalde manier aan de verbeelding voorbij gaat.

Ja of eigenlijk juist appelleert aan de verbeelding, want het heet zogenaamd wetenschap. Wat zij aan plaatjes voortoveren, daar zit natuurlijk heel veel interpretatie in. Maar aangezien het wetenschappers zijn nemen we dat voor waarheid aan

In welke zin overlapt deze thematiek dan precies met jouw beeldend oeuvre?

Er zit veel overlapping in met Disney en Pixar, daar gebruik ik vaak beeldelementen van in mijn kunst. Die mensen van NASA moeten onwijs veel interpreteren. Veel kleuren kunnen ze bijvoorbeeld helemaal niet weten. Ze moeten heel veel informatie bij elkaar leggen om er maar iets van te kunnen maken. Neem nou de ‘cosmic background radiaton’ wat het best te omschrijven is als het licht, ontstaan vlak na de oerknal. Zo ver kunnen ze de ruimte in kijken. Ik ben geen wetenschapper hoor, dus pin me niet om de precieze waarheden. In elk geval kunnen ze terug kijken tot iets na de oerknal. En wat zie je dan?

Ik denk een beeld ?

Exact, dan zie je een beeld. Dat is Pixar animation. Hoe maak je mensen duidelijk in een beeld wat je bedoeld met die behoorlijk abstracte, natuurkundige informatie? Dan maak je een grafisch beeld om het te visualiseren. Ze gebruiken dan vaak een ovaal, want kennelijk kan je je de hele kosmos dus voorstellen als een ovaal. Hoezo een ovaal vraag ik me dan af?

De hele kosmos in een ovaal ? 

Ja, alles, gewoon alles. Dat is dus één manier om de kosmos weer te geven, de manier waardoor wij denken te weten hoe de kosmos er uit ziet. Zo wordt de beeldtaal bijna een icoon. Maar is dat ook wat je had kunnen zien net na de oerknal? Hoogst waarschijnlijk niet. Daarom is het Disney’s Pixar animation, en die liegen ook niet alles bij elkaar! Zij hebben ook naar de werkelijkheid gekeken. De overlap is er dus zeker. De beelden berusten op een waarheid, maar het blijft natuurlijk wel een interpretatie.. Het is een visuele grafische voorstelling.

De print heeft ook de titel ‘once in a blue moon’, toch ? 

Ja, eerst niet. Ik gaf het werk eerst een andere titel: quatuor pour la fin du temps. Dat is een muziek stuk van Olivier Messiaen, een Franse componist. Tijdens de de oorlog heeft hij in een kamp gezeten, toen hij merkte dat er muziekanten in dat kamp zaten heeft hij een muziekstuk geschreven voor vier instrumenten, een viool, een cello en nog twee andere instrumenten. Een stuk voor vier personen voor het einde der tijden. Het ging hem erom dat je op die manier ontsnapt aan de tijd en dat je de tijd als het ware stil kunt zetten. Daar zocht ik het eigenlijk, net als met die ‘background radiaton’, alsof je de tijd kunt doen stollen. Later zag ik dat zij de titel ‘once in a blue moon’ gebruikten en dacht ik: dat had ik ook kunnen doen. Toen werd het een dubbeltitel.

Gewoon een schuine streep er tussen en klaar is kees?

Ja want de zeefdruk die ik heb gemaakt past zó goed bij die titel, dat wist ik van tevoren niet. Ik heb de titel gezien, maar los daarvan een beeld gemaakt. Het is eigenlijk op het lijf geschreven. Het loopt volmaakt synchroon, maar het is écht puur toeval. Anders had het gewoon ‘once in a blue moon’ geheten. Maar dan maar een dubbel titel. quatuor pour la fin du temps (once in a blue moon).