Pien Maessen: trotse Limburgse, voormalig draaideurcrimineel en vaste bouwmarkt-klant

juni 2018

Over een aantal weken galmt het getjirp van mussen, ronkende auto’s, een ritmisch geluid dat doet denken aan een hartslag en meer niet te plaatsen geluiden door de gangen van de bovenste etage het Rietveld gebouw. Er zijn trillingen voelbaar en waarschijnlijk zie je mensen hun hoofden in boxen steken. Ze kijken in palen en zoeken verbindingen tussen alle objecten, losse elementen die samen een installatie van Pien Maessen vormen, althans dat hoopt Pien met haar afstudeerwerk te bereiken. Het doel? Ervaren hoe mooi (mis)communicatie kan zijn.

Vertel eens, wat heb je eigenlijk gemaakt?

 Plat gezegd is het een installatie bestaande uit: plastic buizen, latex, hout, schuimrubber en boxen met kabels en een verlengsnoer. Het gaat over de communicatie en miscommunicatie van vandaag de dag. Vooral miscommunicatie vind ik iets heel erg moois. Het is gewoon fijn dat het bestaat, puur en alleen omdat alle mensen anders denken. De uitkomsten zijn niet altijd even gunstig, maar dat maakt het voor mij extra interessant.

Wat is de aanleiding geweest voor het onderzoek waarmee je bezig bent?

Ik ben geboren en getogen in Limburg en spreek vloeiend dialect. Dat heb ik dan ook mijn hele leven gedaan. Ik zie Limburgs als mijn moedertaal, en Nederlands als mijn tweede taal. Op latere leeftijd kwam ik erachter dat het me soms ook in de weg kan zitten, vooral toen ik op ArtEZ ging studeren. Tijdens werkbesprekingen of procesbesprekingen merkte ik dat ik het heel ergens anders over had dan de docent. Soms had ik het gevoel dat ik niet werd begrepen. Dat vond ik irritant, want in het Limburgs zou ik vloeiend mijn verhaal kunnen toelichten. Dit leek mij een mooie aanleiding voor mijn afstudeerwerk: de communicatie en haar misvattingen.

Naar mijn mening is communicatie een ondoordringbaar oerwoud. Een oerwoud waarvan je de paden niet meer kunt bewandelen. Alles gaat door elkaar heen en duidelijke wegen zijn er niet. Er zijn tegenwoordig zoveel verschillende vormen van communicatie, denk aan sociale media als Instagram, Facebook en Tinder. Ik denk dat mensen hierdoor niet meer weten welke manier van communiceren ze moeten kiezen.

In hoeverre typeert het werk wat je nu aan het maken bent jou als persoon?

Ik werk heel erg intuïtief. Het liefst vanuit materialen, met name materialen die ik nog niet ken. Eerst doeken, dan palen, werkt niet, toch hout. Wanneer ik even niet meer weet wat ik moet doen, dan ga ik naar de bouwmarkt. Daar kan ik uren ronddwalen, al word ik af en toe wel gestoord door een medewerker die voor de tiende keer vraagt of ik ergens naar op zoek ben. Als ik dan antwoord dat ik niets zoek, maar alleen inspiratie aan het opdoen ben, draaien ze zich snel om. Ik zie ze zichzelf dan afvragen waarom een jonge meid in hemelsnaam in de bouwmarkt op zoek is naar inspiratie.

Door dergelijke zoektochten kwam ik ook het materiaal latex tegen. Het materiaal sprak me aan en ik besloot het te kopen. Ik begon blubjes te maken tot ik erachter kwam dat latex hartstikke vergankelijk is. Dit paste niet zo goed bij mijn onderwerp, dus besloot ik weer terug te gaan naar de bouwmarkt. Toen ik daar een aantal witte buizen zag staan was ik direct verkocht. Naast dat ik ze esthetisch erg aantrekkelijk vind, riep het ook meteen veel associaties op. Van praatpaal tot dat ene poppetje van de serie Spongebob die door een soortgelijke buis kijkt om te zien hoe het er in de buurt aan toe gaat. Ik zag vrijwel meteen een connectie met het latex, waar ik nog geen afstand van kon doen. Wanneer ik het latex uit de buizen laat lopen, is dat een metafoor voor de onhandigheid van de communicatie, omdat je het materiaal niet in de hand hebt. Al deze elementen kwamen uiteindelijk heel mooi samen.

Hoe kijk je terug op je studietijd op ArtEZ?

Ik klink als, nou ja niet per se mijn moeder, maar een ouder persoon het algemeen als ik zeg: als ik dat nou anders had gedaan, dan had ik er veel meer uit mijn studietijd gehaald. Oude mensen zeggen dat toch altijd? Ik heb het gevoel dat die gedachte voor mij heel erg geldt. Ik denk dat mijn afstudeerwerk echt het eerste kunstwerk is waar ik echt achter sta en trots op ben. Want van bijna alle werken die ik de afgelopen jaren heb gemaakt denk ik wel een beetje: kom op Pien, kon dat echt niet beter? Werk heeft tijd nodig, ik denk namelijk niet dat je in een maand echt een goede kunst kan maken. Je hebt er dan niet lang genoeg bij stil gestaan. Bij mij ontbrak af en toe simpelweg de discipline. Maar op momenten dat het moet, dan kan ik wel knallen. Ik ben blij dat dat moment van ‘’moeten’’ nu iets eerder is gekomen dan normaal, want anders had ik weer een werk gemaakt waar ik niet tevreden over zou zijn. Dat ben ik nu wel. Deze installatie is het eerste werk waarvan ik denk: Ja, alles klopt.

Welke wijze les of opmerking is je het meeste bijgebleven tijdens je studietijd?

Daar moet ik even goed over nadenken. Ik kan mij niet specifiek een opmerking herinneren, maar ik heb wel van een klasgenoot een opmerking gehoord die Roel Achterberg gemaakt zou hebben. Je bent verplicht om 80 procent van de lessen aanwezig zijn op ArtEZ. Dat was ik altijd precies, of net niet helemaal precies. Vooral bij de lessen van Roel... Toen ik weer eens een van zijn lessen miste zei hij tegen een klasgenoot van mij: Die Pien, die blijft wel echt een draaideurcrimineel.

Waar zie je jezelf over 5 jaar?

Ik wil kunstenaar worden. En docent. En eigenlijk ook in het buitenschoolse werkveld werken. In de toekomst heb ik 3 parttime banen. Op maandag en dinsdag ga ik lesgeven, op woensdag en donderdag ga ik in het buitenschoolse gebied aan de slag en op vrijdag en zaterdag ga ik aan mijn kunst werken.

En op zondag?

Dat is mijn rustdag. Dan ga ik wandelen met de hond die ik nog niet heb. En op een dag ga ik terug naar Limburg. Want in de randstad wonen, dat is niets voor mij.